Artificiële intelligentie en copyright - introductie

Jij hebt het vast ook al ontdekt… Vandaag kom je steeds meer in aanraking met artificiële intelligentie (AI). Soms schuilt het in kleine zaken, zoals een leuke app waarin je een foto van jezelf kan omtoveren tot een tekening. In andere gevallen gaat het om grotere applicaties en tools, waarmee je zelf AI-kunst kan maken of artificiële intelligentie kan inzetten op de werkvloer.

Maar waar bevindt zich de auteursrechtelijke grens? Vormt artificiële intelligentie een gevaar voor je toekomst op de arbeidsmarkt? En wat zijn de voor- en nadelen van AI? In deze blog zetten we alles graag voor je op een rijtje.

Van wie is een AI-gegenereerd beeld?

Een AI-gegenereerd kunstwerk is een beeld dat gevormd werd met een AI-programma, zoals DALL-E, Midjourney of Lensa. Door een gedetailleerde beschrijving te geven van wat je wil creëren, maakt een AI-programma in een mum van tijd verschillende voorstellen voor je. Best straf!

Om zo’n kunstwerk voor je te maken, heeft het algoritme wel data nodig. Programma’s zoals DALL-E en Midjourney halen die data van het internet. Et dat kunnen dus beelden, foto’s en kunstwerken zijn die gemaakt werden door echte mensen.

Dit zorgt voor heel wat vraagtekens. Want van wie is het AI-gegenereerd beeld dan? Is het van de persoon die de gedetailleerde beschrijving gaf, van het AI-programma of van de maker(s) van het oorspronkelijke werk dat als inspiratie werd gebruikt? En is het wel legaal om auteursrechtelijk beschermde beelden zomaar te voeden aan AI, zonder toestemming van de eigenaars?

AI-programma’s maken de online beelden niet na. Ze gebruiken de data louter als basis om een volledig nieuw beeld te maken, waardoor het geen exacte kopie is. De huidige EU-wetgeving stelt voorlopig dat alleen mensen auteursrechtelijk beschermde beelden kunnen maken, aangezien zij bewust creatieve beslissingen kunnen maken, maar deze wetten werden nog vóór de wildgroei aan AI-tools opgesteld.

Momenteel is er nog geen duidelijke Belgische, Vlaamse en/of Europese wetgeving over artificiële intelligentie en het gebruik van dit soort algoritmen. Het Europees Parlement heeft wel plannen om een juridisch kader op te stellen. In december 2022 werden daarvoor de eerste stappen gezet.

Wat betekent AI voor de toekomst van bedrijven?

Een heleboel mensen maken zich zorgen over de opkomst van artificiële intelligentie bij bedrijven. Wat ze vaak niet weten, is dat AI al meer wordt toegepast dan je zou denken. (Ook door jezelf trouwens: je luisterde misschien naar een Spotify-lijst terwijl je Waze volgde op weg naar kantoor, waar je snel nog even de spellingscorrector je mail laat nalezen?)

Dit hoeft niet noodzakelijk slecht te zijn. Artificiële intelligentie wordt vaak toegevoegd aan slimme software in bedrijven voor een efficiëntere werking op de werkvloer en minder werkdruk bij hun werknemers. AI kan monotone taken overnemen, informatie analyseren, gevaarlijke opdrachten uitvoeren, en nog veel meer.

Er zijn echter ook risico’s aan verbonden. Zoals hierboven al kon lezen, voedt artificiële intelligentie zich met online informatie. Als er in teksten of beelden (subtiele) opinies verwerkt zitten, worden deze mee overgenomen. Wanneer dit algoritme dan wordt ingezet om bijvoorbeeld cv’s te bekijken, kan de AI-software onbedoeld specifieke mensen of groepen benadelen.

Menselijke creativiteit én een kritische blik blijven dus essentieel voor een resultaat dat uniek, correct en relevant is. Hoewel artificiële intelligentie uitstekend is in wiskundige berekeningen om een beeld of tekst te genereren, blinkt het een heel stuk minder uit in kwaliteiten waarover het menselijk brein beschikt. Als mens zijn we beter in staat nieuwe situaties goed in te schatten door onze ervaringen uit het verleden, hebben we een kritischere visie en bezitten we emotionele intelligentie die niet na te bootsen valt met technologie.

De voor- en nadelen van AI?

AI kan een handige tool zijn om het bedrijfsleven vlotter en veiliger te doen verlopen. Voor mensen met enorm veel creatieve inspiratie maar weinig artistieke aanleg, is AI een toegankelijke manier om hun ideeën om te zetten naar beelden.

Een toeziend oog blijft wel steeds aangeraden, aangezien artificieel gegenereerde content en AI-software niet feilloos zijn. Het kan snel generisch, geopinieerd of zelfs fout zijn. Er heerst ook nog veel onduidelijkheid rond auteursrechten. In een volgende blog gaan we dieper in op het wettelijke kader.

Vos gemaakt met AI