Alles over het auteursrecht

In het moderne tijdperk waarin we leven zijn foto’s, video’s en muziek niet weg te denken. Iedereen gebruikt massaal audiovisuele content op sociale media. Ook als bedrijf of als freelancer is het noodzakelijk om mee op die kar te springen. Maar het gebruik van zulke content heeft zijn beperkingen, want er bestaat zoiets als auteursrecht. We weten allemaal dat het bestaat, maar wat houdt het eigenlijk in?

Wat is auteursrechtelijk beschermd?

Auteursrecht omvat alle creatieve werken, schilderijen, foto’s, muziek, films, … Maar ook creatieve werken als choreografieën, beeldhouwwerken, architectuur, et cetera. Onder creatieve werken wordt ook literatuur en andere teksten gerekend. Een krantenartikel is dus evengoed auteursrechtelijk beschermd. Maar ook een tweet mag je niet zomaar overnemen.

Hoe lang geldt het auteursrecht?

Een auteursrecht is niet oneindig. Het vervalt 70 jaar na het overlijden van de auteur en kan daarna dus vrij verspreid worden.

Moet ik auteursrechten aanvragen?

Nee. Het auteursrecht moet, in tegenstelling tot een patent, niet aangevraagd worden. Alle creaties zijn dus automatisch beschermd, zowel voor professionelen als particulieren. Een hobbyfotograaf die voor zijn plezier foto’s maakt van vogels heeft evenveel rechten als een professioneel fotograaf.

Mag ik dan helemaal geen audiovisuele content gebruiken?

Jawel, maar niet zonder schriftelijke toestemmingen van de maker. Er zijn organisaties die toezicht houden op het auteursrecht. Voor audiovisuele content is dat in België Sabam. Als bijvoorbeeld de VRT een liedje gebruikt in een reportage zullen zij bij Sabam moeten aangeven welk liedje, van wie het liedje is en welk fragment van dat liedje wordt gebruikt. Ook als je een fuif organiseert of op café voetbal uitzendt, moet dat worden aangegeven bij Sabam en moet je uiteraard de gepaste vergoeding betalen.

Zijn er uitzonderingen?

Ja, auteursrechten gelden enkel in het publiek domein. Als je een cd van je favoriete band in de woonkamer afspeelt, zal er geen Sabam-controleur komen aanbellen. Ook als je een boek uitleent aan een vriend overtreed je de wet niet. Bovendien mogen in het onderwijs auteursrechtelijk beschermde werken worden gebruikt voor educatieve doeleinden. Een leerkracht mag dus films en dergelijke afspelen tijdens de les. Daarentegen moet een dokter dan weer wel Sabam betalen als hij de radio in de wachtzaal opzet.

Wat met sociale media?

Hier wordt het pas echt ingewikkeld. Als je een foto op het internet plaatst, claimen sociale media zoals Twitter en Facebook de rechten van foto’s die jij publiceert. Dat staat in de algemene voorwaarden die je hebt moeten aanvaarden, maar het is wel in strijd met het auteursrecht. Als jij bijvoorbeeld een foto op Twitter plaatst van een ongeval mag een nieuwssite deze niet zonder jouw toestemming overnemen. De nieuwssite mag jouw tweet wel invoegen of embedden. Dat wil zeggen dat ze een link naar jouw tweet plaatsen in hun artikel.

Is er een manier om een werk gratis te gebruiken?

Ja, er bestaat zoiets als een Creative Commons-licentie. Dat zijn werken van auteurs die afstand nemen van hun auteursrechten en hun werk vrij beschikbaar maken. Vaak wordt er dan wel een naamsvermelding gevraagd.

YouTube heeft  een audiobibliotheek waar je gratis auteursrechtenvrije muziek kan downloaden. Maar ook heel wat personen bieden gratis video- en fotocontent aan.

Zoek je auteursrechtenvrije foto’s op Google? Ga naar Google afbeeldingen en geef bij ‘geavanceerd zoeken’ aan dat Google enkel auteursrechtenvrije foto’s mag tonen.